|
Galeria Remont, Warszawa, marzec 1977
KONSEKWENCJE SZTUKI JAKO SZTUKI KONTEKSTUALNEJ
A
"SZTUKA JAKO SZTUKA KONTEKSTUALNA działa w sferze znaczeń, którymi posługuje się cywilizacja w swym kontakcie z rzeczywistością"; znaczy: tworzy zespół pojęć i wartości jako pewną ideologię, na podstawie której społeczeństwo konstruuje swą rzeczywistość.
2
Przy założeniu RACJONALNOŚCI istnieje logika tych pojęć; ponieważ zawierają one takie wyrażenia takie jak: uznaję, wierzę, odrzucam, dopuszczam, prawidłowość ich opisuje logika epistemiczna, a nie formalna, jaką zazwyczaj posługuje się nauka.
3
Ideologiczny zespół pojęć i wartości funkcjonuje ze względu na swą efektywność, w stosunku do praktyki podstawowej. Odpowiada interesom określonej grupy, klasy społecznej.
Z istnienia sprzecznych interesów wynika sprzeczność ideologii.
4
Działanie artysty ma więc charakter społeczny:
Wypowiadając się po stronie "pozornej" rzeczywistości zatrzymującej zdeaktualizowane znaczenia i wartości w interesie grupy - utrwala uprawomacniający je zespół norm i pojęć.
Wypowiadając się po stronie rzeczywistości, której prawdziwość potwierdzi praktyka społeczna, współkonstruuje odpowiadający jej zespół wartości.
5
Z założenia o kontekstualnym charakterze sztuki wynikają twierdzenia:
(a) o ANTYINDYWIDUALIZMIE SZTUKI - Istnieje -w kontekście rzeczywistości tworząc ją i będąc przez nią tworzona. Nie da się sztuki "wypreparować" jako obiektu bezinteresownej obserwacji, jako sfery wyizolowanych operacji artystycznych.
(b) o HISTORYCYZMIE SZTUKI - Nie istnieją wieczne niezmienne prawa sztuki.
B
ARTYSTA JAKO ARTYSTA KONTEKSTUALNY w swojej praktyce artystycznej zajmuje czynną postawę wobec reprezentowanego przez aktualną sztukę zespołu przekonań, ze względu na funkcje norm wartościujących jakie kultura tworzy poprzez sztukę; przekonstruowuje, je zgodnie z rzeczywistością jako wartości kierunkowe w konstruowaniu rzeczywistości.
2
Nie opisuje struktury rzeczywistości lecz ją bezpośrednio współtworzy, tym różniąc się w swej działalności od działalności naukowca.
3
Nie tworzy pojęć o rzeczywistości do ich dalszego wykorzystania, lecz tworzy realizując je - tym różni się od filozofa.
4
Nie propaguje danych mu gotowych pojęć; sam je współtworzy - tym różni się od propagandzisty.
C
SZTUKA JAKO SZTUKA KONTEKSTUALNA DLA ARTYSTY JAKO ARTYSTY KONTEKSTUALNEGO ma charakter instrumentalny. Używa morfologii okazjonalnej, przekonstruowując używane przez siebie narzędzie ze względu na efektywność w stosunku do założonego celu. Sztuka jako narzędzie nie może być celem dla siebie.
2
Oznacza odrzucenie zarówno absolutyzmu sztuki, jak i relatywizmu. Artysta będąc uwikłany w sztukę, jako jeden z elementów jej kontekstu nie może obiektywnie konstatować różnych punktów widzenia. Obiektywność wymagałaby wyjścia poza układ, którego jest się parametrem.
3
Oznacza również odrzucenie subiektywizmu, gdyż subiektywizm oznacza odrzucenie relacji tworzonych działaniem kontekstu.
4
Oznacza przyjęcie tezy o intersubiektywizmie działań artystycznych, ze względu na genezę (uwarunkowanie zastanym systemem pojęć) i żądany komunikacyjny rezultat.
5
Oznacza użycie wyrażeń z asercją, gdyż sztuka nie tylko konstatuje i przekazuje prawdy lecz również przekonuje.
4/3/1977 Jan Świdziński
|
