|
wypowiedź na konferencji "Art et Transformation Sociale", Paryż 10 - 13 maja 1977
A
Co jest aktualnie sztuką określa zespól pojęć, których reguły są znane i akceptowane przez grupę społeczną akceptującą dane zjawisko jako sztukę. Ten zespól pojęć, wartości i rządzących nimi reguł należy do ideologii grupy społecznej,
Ideologia grupy społecznej jest tym idealnym obrazem świata (modelem), który grupa chciałaby zrealizować.
Konstrukcja takiego modelu opiera się na doświadczeniu zdobytym przez grupę, oraz na pragnieniu takiej jego modyfikacji, która pozwoliłaby na realizację takiego stanu rzeczy, jaki grupa mogłaby uznać za korzystny dla siebie.
Moja sytuacja jako artysty zostaje określona przez aktualny zespół reguł i wartości obowiązujący w sztuce.
Tak długo jestem artystą jak długo moją działalność można interpretować jako należącą do sztuki, a jednocześnie jestem artystą gdy zmieniam te reguły, gdyż zmiana reguł jest wartością obowiązującą w sztuce współczesnej.
B
Współczesny model rzeczywistości jest modelem materialistycznym.
Różnica między podstawowymi systemami w świecie współczesnym - między starszą formą jaką jest kapitalizm, a nowszą jaką jest socjalizm - jest odmienny, klasowy stosunek do narzędzi produkcji.
Kapitalistyczny podział na klasy pozostające w innej relacji do narzędzi produkcji i jego implikacje w kulturze wyznaczają pole działania współczesnych artystów.
Czym sprawniej funkcjonuje system kapitalistyczny tym większe przyspieszenie zmian w strukturze materialnej cywilizacji - i odwrotnie czym większe przyspieszenie zmian w materialnej strukturze cywilizacji - tym sprawniej funkcjonuje system kapitalistyczny.
Zmiany zachodzące w naszym otoczeniu wymagają wysiłku potrzebnego do przystosowania się do nich. Czym większe tempo zmian, tym częstsza staje się konieczność adaptacji do zmienionej sytuacji - tym większy wysiłek.
C
Czym bardziej rozwinięty system produkcji, tym większe możliwości zwiększenia produkcji. W systemie kapitalistycznym stale powiększa się dystans dzielący słabego od silniejszego. Najsilniejszy staje się hegemonem.
Zależność jaka istnieje między praktyką materialną, a ideologią powoduje, że hegemonii ekonomicznej towarzyszy hegemonia kulturalna.
Hegemonia w sztuce oznacza narzucenie innym własnych pojęć, wartości i reguł interpretacji kulturowej.
Sztuka funkcjonuje w kulturze jako pewna wartość dodatnia. Ta dodatnia wartość jaką ofiarowuje sztuka potwierdza dodatnią wartość, kryjącej się za nią ideologii. Dodatnia wartość ideologii nadaje dodatnią wartość systemowi społecznemu i wynikającemu zeń stanowi rzeczy.
W momencie gdy zostaje ujawniony kontekstualny charakter sztuki (zespół pojęć, wartości i reguł wynikający z kontekstu praktyki społecznej) wówczas sztuka przestaje uzasadniać słuszność praktyki społecznej, lecz odwrotnie. Praktyka społeczna uzasadnia słuszność sztuki.
Jako artysta podlegam działaniu systemu wartości, pojęć i reguł obowiązujących we współczesnej sztuce.
Reguły te zostają mi narzucone przez Art World, który jest hegemonem.
Reguły te zostają określone przez ideologię hegemona, ideologia hegemona zostaje narzucona przez jogo praktykę społeczną.
Istnieje zależność pojęć jakimi operuje sztuka, jej kryteriów wartości i reguł, od kontekstu rzeczywistości. Przyjęcie więc systemu sztuki, za którym kryje się inny model świata niż ten, w którym żyję, oznacza zgodę na przyjęcie słów bez przyjęcia ich znaczeń. Postawiłoby to mnie w pozycji stylisty co jest udziałem wszystkich prowincjonalnych artystów.
Sztuka prowincjonalna nigdy nie działa w interesie własnym. Jej zależność od hegemona wzmacnia jedynie pozycje tego ostatniego, jako dostarczającego jednych prawdziwych wzorów do naśladowania. Wzorce sztuki ze względu na istniejące zależności kontekstualne są jednocześnie modelami rzeczywistości proponowanej przez hegemona.
Propozycja izolowanych obszarów, sztuki jest nie do przyjęcia. Nie będąc rzeczywistości możliwą, oznaczałaby jednocześnie rezygnacje z kontekstualnych oddziaływań sztuki. Jedyną możliwą sytuacją jest włączenie własnego kontekstu jako jednego z parametrów tworzących konstekst innych
KONTEKST JAKO PARAMETR INNEGO KONTEKSTU oznacza:
a) prawomocność różnych punktów widzenia (a nie wyłącznie Art Worldu), są prawomocne gdyż kryje się za nimi inna praktyka społeczna. Ich inność wynika z inności ich kontekstów.
b) relatywizm zespołu pojęć, wartości i reguł (również tych proponowanych przez Art World) w konsekwencji relatywizm historycznie uwarunkowanych modeli rzeczywistości.
D
Nadmierne przyspieszenie współczesnej cywilizacji jest wynikiem działania określonego, historycznie uwarunkowanego systemu. Rezultatem nadmiernego przyspieszenia cywilizacji jest utrata relacji semantycznej między systemem znakowym, jakim posługuje się kultura, a znakowaną rzeczywistością.
Nasze pojęcia za pomocą których oznaczamy rzeczywistość nie nadążają za zbyt szybkimi zmianami jakie w niej zachodzą. Musimy rozumieć rzeczywistość żeby móc ją konstruować. Żeby ją rozumieć musimy na nowo za każdym razem określać jej znaczenia, w zależności od aktualnego kontekstu.
Sensem mojego działania jako artysty, nie jest włączenie rzeczywistości w sztukę - jak to wynikało z propozycji sztuki XX w. od Duchampa, poprzez Happaning, Land Art, Body-Art, politykę jako sztukę Beysa - lecz włączenie sztuki w rzeczywistość. Służy temu przyjęcie przeze mnie założenia o kontekstualnym charakterze sztuki. Stany rzeczy są relatywne, zależą od zmiennego kontekstu, mogą ulegać zmianom.
|
