|
Jan Świdziński urodził się 23 maja 1923 roku w Bydgoszczy. Jego ojciec był oficerem Wojska Polskiego, zasłużonym uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej. Zarówno on jak i matka z d. również Świdzińska, pochodzili z rodów szlacheckich. Do przodków Jana Świdzińskiego należał Konstanty Świdziński, wielki mecenas kultury polskiej, który zgromadził ogromną i cenną bibliotekę, równą zbiorom Ossolińskich, jednak cały księgozbiór Świdzińskiego spłonął w czasie Powstania Warszawskiego.
Był członkiem AK, a w 1944 roku został wcielony do 2. Dywizji Piechoty I Armii Wojska Polskiego, gdzie jako były AKowiec trafia do oddziału zwiadu, który był rodzajem karnej kompanii. W czasie wojny studiował krótko architekturę na Politechnice Warszawskiej. Wtedy także zaczyna uczęszczać na lekcje tańca. Sztuka uprawiana na żywo pozostanie ważnym składnikiem jego zainteresowań artystycznych.
W 1947 roku zaczyna studia artystyczne w nowo wtedy powstałej Wyższej Szkole Plastycznej, późnie zmienionej na Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie studiuje malarstwo u Jana Cybisa, oraz grafikę u Tadeusza Kulisiewicza. Dyplom z malarstwa uzyskał w 1952 roku. Po studiach pracuje w zespołach architektonicznych, jest grafikiem w czasopiśmie Razem, ale także rozwija zainteresowania innymi kulturami - podróżuje do Maroka i zajmuje się kaligrafią, ale także logiką i cybernetyką (jest współzałożycielem Działu Badań nad Sztuką przy Polskim Towarzystwie Cybernetycznym).
Gdy więc na początku lat 70 pojawia się na scenie sztuki polskiej konceptualizm, Świdziński jest jednym z niewielu artystów przygotowanych do odbioru tej sztuki. W dekadzie lat 70 będzie jednym z artystów którzy przyczynili się do recepcji i rozwoju tego nurtu sztuki w Polsce. Jako konceptualista był artystą radykalnym. Zajmowała go przede wszystkim pisaniem manifestów oraz tekstów teoretycznych, które w praktyce konceptualnej należy traktować tak jak dzieła sztuki. Zgodnie z podstawowymi założeniami konceptualizmu, tematem jego sztuki w tym okresie była definicja sztuki. W swoich rozważaniach podejmuje zagadnienia semiotyczne i lingwistyczne, charakterystyczne dla tego wczesnego etapu rozwoju konceptualizmu w Polsce w I poł. l.70. Jego artykuł "Spór o istnienie sztuki", opublikowany w 1970 roku, stał się jedną z ważniejszych publikacji wyrażających sposób myślenia w sztuce tego czasu.
Podobnie charakter działalności artystycznej mają wykłady, odczyty, prezentacje wygłaszane ale i organizowane. Świdziński był aktywnym uczestnikiem ruchu konceptualnego w Polsce, ale i jednym z ważniejszych jego kreatorów. Współpracuje przy tworzeniu bądź współtworzy program galerii i odgrywa ważną rolę w skupionych wokół nich środowiskach. W pierwszej poł. l.70 jest to Galeria Permafo we Wrocławiu i Warsztat Formy Filmowej z Łodzi, a w Warszawie galeria w klubie studenckim przy Krakowskim Przedmieściu 24 (później Repassage), gdzie jest współorganizatorem pierwszej międzyśrodowiskowej manifestacji artystycznej nowej sztuki pod nazwą Czyszczenie Sztuki. Po połowie lat 70 działa nadal w ruchu galerii alternatywnych, który w tym okresie jest niezwykle liczny. Jest współzałożycielem Galerii Mała w Warszawie, galerii fotografii, którą wtedy zaczyna wykorzystywać w sztuce. pisze l.70. Współpracuje wtedy z Galerią Remont w Warszawie, Galerią Znak w Białymstoku, Galerią Sztuki Najnowszej we Wrocławiu.
Przełomowym momentem dla samego Świdzińskiego, ale i dla historii sztuki polskiej tego okresu stała się zorganizowana przez niego wystawa i konferencja w Lund w sierpniu 1976 roku, podczas której został opublikowany jego manifest "Sztuka jako sztuka kontekstualna". Spotkał się on z dużym zainteresowaniem środowisk związanych ze sztuka konceptualna na zachodzie. Już w listopadzie tego samego roku została zorganizowana w The Center for Experimental Art And Communication w Toronto dużą konferencja nt. sztuki kontekstualnej w której wziął udział m.in. Joseph Kosuth i środowisko The Fox oraz Herve Fischer i środowisko L'art Sociologique, czy grupy Art And Language. Był to czas przełomowy dla sztuki konceptualnej - wcześniejsza jego postać oparta na dociekaniach językowych ulegała wyczerpaniu. Propozycja Świdzińskiego sztuki kontekstualniej kierowała sztukę ku zagadnieniom społecznym i człowiekowi. Były to paralelne poszukiwania do prowadzonych przez Kosutha, który zaledwie rok wcześniej opublikował tekst "Artist as Anthropologist". Kontekstualizm i antropologizacja sztuki to dwa słowa klucze określające kompleks nowych zagadnień artystycznych, które prowadzą sztukę ku postmodernizmowi. Był to początek przyjaźni Kosutha i Świdzińskiego i wzajemnego szacunku tych dwóch wielkich artystów, mimo sporów w wielu kwestiach. W ten sposób Świdziński i jego kontekstualizm znalazł się w centrum sztuki światowej. Jest jednym z nielicznych artystów polskich którzy wnieśli wkład w sztukę światową, przyczyniając się do jej rozwoju w tak kluczowym dla niej momencie jak przełom modernizm/postmodernizm.
Pod hasłem "sztuki jako sztuki kontekstualnej" zorganizował następnie w 1977 w Warszawie w Galerii Remont międzynarodowa konferencje Sztuka jako działanie w kontekście rzeczywistości (Art Activity in Context of Reality) z udziałem artystów i krytyków z 35 krajów. Zorganizował też dwa projekty będące realizacją w praktyce założeń sztuki kontekstualnej: Działania lokalne na Kurpiach, 1977 (z grupą z Galerii Sztuki Najnowszej z Wrocławia), wraz z późniejszą wystawą i konferencją omawiająca rezultaty projektu, oraz Działania lokalne w Mielniku n. Bugiem, w 1981 (z grupa z Galerii Znak i Remont), której efekty omawiał w cyklu wykładów i prezentacji m.in. pod tytułem "Wolność i ograniczenie". Rozwój sztuki w tym kierunku przerywa stan wojenny.
W l.80 zaczyna współpracę z Galerią BWA w Lublinie. Ta ostatnia stała się ważna w tym okresie, gdyż ze względu na osobę jej kierownika Andrzeja Mroczka, cenionego przez artystów, galeria nie była bojkotowana w stanie wojennym. W Lublinie Świdziński wykonał instalacje połączone z performance, które stały się wtedy formą jego sztuki (Zamazywanie, Naturalne-Nienaturalne, Mówiąc o postmodernizmie). Pod koniec l.80 jego głównym medium sztuki staje się performance, który uprawia do końca życia.
W l.80 rozwija współpracę ze środowiskami sztuki w Kanadzie, organizując plenery, wystawy. Głównym partnerem w Kanadzie było Centrum Sztuki Le Lieu z Quebec, które zajmuje się rozmaitymi formami performatywnymi, ale właśnie idea Świdzińskiego - działania oddolnego grup artystów, co sformułował w swojej teorii kontekstualnej stała się wzorcem aktywności tej instytucji. W Kanadzie, w Calgary została wydana także jego książka Art, Socielty and Self-consciousness (1979), tłumaczenie polskie ukazało się dopiero w 2009 roku, będącą podsumowaniem jego rozważań nad sztuką, zawierającą historiozoficznych prowadzących do postaci sztuki jako sztuki kontekstualnej oraz postulat oddolnej samoorganizacji grup artystycznych jako alternatywy wobec sztuki zinstytucjonalizowanej. Opublikował także książki: Freedom and Limitation, Quotations on contextual art (zawierająca zapis dyskusji z konferencji w Toronto) - nie wydane po polsku, i w 2005 roku L`art et son contexte (Sztuka i jej kontekst). Od 1998 roku współtworzył międzynarodowy festiwal sztuki akcji "Interakcje" w Piotrkowie Trybunalskim, jednego z największych w światowej sieci festiwali poświęconych sztuce performance. Został także uhonorowany przez władze Piotrkowa Trybunalskiego tytułem honorowego obywatela tego miasta.
W maju 2005 roku Jan Świdziński został odznaczony przez Prezydenta RP Orderem Polonia Restituta za wkład w rozwój i promowanie kultury Polskiej w kraju i za granicą.
Jan Świdziński zmarł 9 lutego 2014 roku w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Powązki Wojskowe.
1944 - 1952 Studia:
malarstwo, grafika, architektura, taniec.
1952 dyplom na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie
W swojej działalności artystycznej używa różnorodnych mediów.
Zajmuje się również teorią sztuki, pisze liczne artykuły i wydaje książki.
1952 -1962
Tworzy serię obrazów p.t. "Znaki semantyczne".
¤
Współpracuje z Instytutem Sztuki w Warszawie.
¤
Pisze serię artykułów podejmujących problem: znak w sztuce.
¤
Podróżuje do Hiszpanii i Maroka gdzie studiuje sztukę Islamu.
¤
Studiuje kaligrafię Chińską. Seria artykułów na temat znaczeń w starej i nowej kaligrafii.
1960-1965
Studiuje logikę formalną i struktury językowe.
¤
Zajmuje się zagadnieniem komunikacji i informacji.
¤
Zakłada Dział Badań nad Sztuką przy Polskim Towarzystwie Cybernetycznym.
1965-1967
Zajmuje się sztuką jako praktyką społeczną: sztuka jako działanie stymulujące nową rzeczywistość.
¤
Organizuje różne rodzaje interwencji i manifestacji artystycznych.
¤
Współzałożyciel "Muzeum Zero" w Warszawie.
1972-74
Współpraca z wieloma grupami i kooperatywami artystycznymi w Polsce: Net, Permafo, Warsztat Formy Filmowej
¤
Członek rady programowej galerii: Współczesna, Remont, Zero (Warszawo); Galera Sztuki Współczesnej (Wrocław), Pole Gry (Bolesławiec)
¤
Liczne spotkania w kraju
1970
Wydaje artykuł: "Spór o istnienie sztuki".
1971
uczestniczy w spotkaniu ze studentami podczas "Prezentacji polskich szkól artystycznych" w Nowej Rudzie.
1975
Współzałożyciel Małej Galerii, Warszawa
1976
(sierpień) Wydaje manifest "Sztuka jako sztuka kontekstualna". Wyd. Selem Galerie S. Petri, Lund, Szwecja
¤
Zorganizowanie "Wystawy Sztuki Kontekstualnej", Lund, Malmo (Kunsthall Museum)
¤
Działalność artystyczna dotycząca czasu rzeczywistego istnienia w socjo-kulturowych różnicach.
¤
Konferencja międzynarodowa poświęcona manifestowi Sztuki Kontekstualnej, zorganizowana przez The Center for Experimental Art and Communication CEAC, Toronto, Kanada.
Uczestniczyli między innymi: grupa "Art Sociologique" z Paryża, grupa "Art and Language", "Artists Meeting for Social Change", "The Fox" Magazine z Nowego Jorku
1977
Organizuje Międzynarodową Konferencję "Sztuka jako działanie w kontekście rzeczywistości", z udziałem artystów i krytyków z 35 krajów.
Wynikiem konferencji jest umowa o współpracy w ramach International Contextual Movement (Międzynarodowy Ruch Kontekstualny). Sygnatariuszami są grupy artystyczne Arte de Systema Latina Americo i L'Art Sociologique: "Sztuko jako nowa świadomość".
¤
Organizuje "Konferencję o sztuce kontekstualnej 2" będącą wynikiem współpracy artystów kontekstualnych z Polski i Kanady.
1978
Organizuje "Dzieło grupowe skupione na działaniach lokalnych"
Socjo-artystyczne interwencje w kraju
1980
Współorganizuje międzynarodową wystawę "Kontakt. Od kontemplacji do agitacji", Pałac Sztuki, Kraków
1981
Współorganizuje wystawę: "70-80. Nowe zjawiska w sztuce polskiej lat 70-tych", Galerii BWA, Sopot. Organizator Witosław Czerwonka, kuratorzy Józef Robakowski i Jan Świdziński.
1982-84
Współorganizuje manifestacje sztuki poza oficjalnymi instytucjami
1985
Organizuje prezentację Galerii Western Front z Vancouver, Kanada, w Galerii Remont w Warszawie
1986
Organizuje program Polsko - Holenderskiej wymiany artystycznej: wystawa artystów z Het Apollohuis Gallery w Eindhoven w Galerii Remont w Warszawie i wystawa "Sztuka z Polski" w Het Apolohuis Gallery w Eindhoven
1988
Organizuje Międzynarodowy Festiwal Sztuki: "To Take Position" (performance, video, instalacja), Galeria Stodoła, Warszawa
¤
Organizuje program Polsko - Kanadyjskiej wymiany artystycznej: Halifax - Lublin, we współpracy z A. Mroczkiem przygotowuje prezentacje artystów związanych z Galerią Labirynt w Lublinie w Halifax i Quebec City
1989
Wybrany prezesem Stowarzyszenia Artystów Sztuk Innych (SASI)
¤
Organizuje prezentację artystów z Polski w Espaces Affranchis, Festival of Art, Fundacja Danae, Paryż, Francja
1990
Organizuje we współpracy z Richardem Martelem, kuratorem Centrum Sztuki Aktualnej Le Lieu w Ouebec City, Międzynarodowy Festiwal "Interscope" w Łucznicy (performance, video i instalacja)
1991
Organizuje Międzynarodowy Festiwal Sztuki Performance "Real Time - Story Telling '91", BWA, Sopot
1992
Współpraca z polską telewizją publiczną T.V.P.
1993
Odbył podróż po Azji (Japonia, Indie, Sri Lanka, Singapur, Jawa, Bali) w celu
zebrania materiałów do książki 'Real Time - Story Telling',("Czas rzeczywisty - historia opowiadana")
¤
Organizuje Międzynarodowy Festiwal Sztuki Performance "Real Time - Story Telling '93", Lublin
|
